Amual ti dungu

INAYENTUAFIYIÑ PU FEYENTULU JEHOVÁ MU: JONATÁN

Jonatán: ”Inei no rume catrütulayafi ta Chau Jehová ñi hueutripayal”

Jonatán: ”Inei no rume catrütulayafi ta Chau Jehová ñi hueutripayal”

 Raquiduamnge, mülei quiñe fütra troquiñ hueichafe, huinculcülechi ca anquen mapungei. Tüfa tati pu Filistea che. Fei engün puquintuniefi epu Israel che furitu ti lil meu. Ti pu hueichafe ayentuniefingün, quimtucuingün ñi chumnoaeteu. Ti pu Filistea che fentren antü meu ngüneniequefui pu Israel che. Tati pu Israel che pediquefuingün pu filisteo ñi yungümelaeteu ñi fillque herramienta tañi püneal engün cüdau meu. Feimu pu Israel hueichafe müte niequelafui tañi hueichayam engün. Cafei epu huentru müten nieyefule rume tañi hueichayal, ¿chem chumafuingu? Feimu pu Filistea che ayentun mu huirarelfingün: “Cüpamu, fau pürapamu, pengeleluhuayiñ chem tamu rupayal” (1 Samuel 13:19-23; 14:11, 12).

 Huelu quisu engün quimlai ñi chem rupayal. Ti epu Israel che matu lefnagingün ti lil tañi rumeal nometu meu. Müna rume alüpürai chi huincul. Fei huinolcülen püraingu. Amuleingu ca huechupuingu cheu ñi mülen pu filisteo (1 Samuel 14:13). Pu Filistea che peingün quiñe huentru yenielu tañi hueichahue ca inanieyu tati yenielu ti escudo. Huelu, quiñe huentru müten tañi compañnieteu, ¿cüpa hueichapefi mai com pu Filistea hueichafe? ¿Huedhuedcülepei mai tüfachi huentru?

 Femlai, huedhued che no tati. Fei rume maneluucülei Chau Jehová mu. Jonatán pingei tañi üi. Falinque quimeltun nentuafuiñ Jonatán tañi nütram mu. Iñchiñ coneltuquelaiñ hueichan mu, huelu fentren dungu quimürpuafuiñ Jonatán mu, tañi nehuen piuquengen, manelfal chengen ca tañi quisutu duamuuquenon. Tüfachi dungu rume falin-ngei ñi nehuencüleal taiñ feyentun (Isaías 2:4; Mateo 26:51, 52).

Quiñe manelfal fotüm ca nehuen piuquengechi hueichafe

 ¿Chumngelu Jonatán chaftufi pu Filistea hueichafe? Hune mülei taiñ quimafiel ineingen tüfachi huentru. Fei tüfa Saúl ñi hunen fotüm. Saúl tati hunen lonco ülmen Israel mapu. Saúl dullingelu ñi lonco ülmen-ngeal, Jonatán 20 tripantu püle niefui. ¿Jonatán rume fülmaucülequepelafui ñi chau engu? Tañi chau nütramelquefeyu chem tañi chumal. Saúl cüme adngefui, alüpüralei ca nehuen piuquengechi hueichafengefui. Huelu Jonatán doi falintuquefui tañi chau ñi feyentun ca tañi ñom piuquengen. Feimu Jonatán afmatul-laeyu tañi chau ñi dullingeel ñi lonco ülmen-ngerpual. Fei Samuel, Chau Dios tañi huerquen, feipi: “Ngelai quiñe che no rume quisu reque” (1 Samuel 9:1, 2, 21; 10:20-24; 20:2).

 Jonatán rume falintuquepelafui hueichayal Chau Dios tañi pu caiñe quiñentrür tañi chau engu. Tüfachi hueichan trürümngelayafui fantepu mülechi hueichan mu. Pu Israel che Jehová ñi dullielchi troquiñchengefui, caquelu troquiñche poyequefilu coilaque dios lefcontuquefeyu engün. Pu Filistea che poyequefilu coilaque dios Dagón reque, inantucuquefingün ca cüpa apümcafingün pu Israel che.

 Jonatán tañi hueichan mu pengelquefui fente ñi nor piuqueyefiel ta Chau Jehová. Fei Jehová cümelcaeyu com tañi femün mu. Hue lonco ülmen-ngelu Saúl pichiñma mu elfalcünufi ta Jonatán ñi loncoleal huaranca hueichafe. Feichi pu huentru engu, Jonatán lefcontufi pu Filistea hueichafe Gueba huaria mu. Pichin hueichahue niefulu rume, Jehová quellueyu ñi huehual ti hueichan. Huelu pu Filistea che trahulingün doi fentren huentru ñi hueichayafiel pu Israel che. Feimu fentren pu Israel hueichafe llicaingün. Quiñeque lefmahuingün ca ellcahuingün ca caquelu quelluntucufingün pu Filistea che. Huelu Jonatán turpu llicalai (1 Samuel 13:2-7; 14:21).

 Ellaca mu deu nütramcaiñ Jonatán ñi rupan fülconpulu pu Filistea hueichafe Micmash pingechi lof mu. Amuleingu tañi yelelqueteu ñi escudo, ca feipifi tañi chem chumal. Fei eluucüleingu tañi peaeteu pu Filistea hueichafe. ¿Chumngechi pengelafui Jehová tañi quelluaeteu engu? Pu filisteo chaftumequefile ñi quehuayal, Jehová quelluayu. Ti huentru yenielu ti escudo eluufemi, ¿yafültucupelaeyu ñi feipin Jonatán?: “Chau Jehová füreneafeyumu chi. Inei no rume catrütulayafi ta Chau Jehová ñi hueutripayal, adnieafui pichin che cam fentren che” (1 Samuel 14:6-10). ¿Chem pifel am Jonatán?

 Jonatán cüme quimniefi ta Chau Ngünechen. Quimniei rupachi antü mu Jehová ñi quelluquefiel tañi troquiñche huehuafiel doi alünque hueichafe. Quiñeque mu adniefi quiñe huentru müten ñi huehual (Jueces 3:31; 4:1-23; 16:23-30). Feimu Jonatán quimniefui doi falin-ngei ñi maneluucüleal Jehová mu. Duamfal-lai tunten hueichafe ñi müleal, tunten nehuen ca hueichahue ñi nieal. Jonatán, maneluhun mu, elcünulelfi Jehová ñi dullial chem chumal, hueichayafiel cam hueichanoafiel pu Filistea hueichafe. Quimfilu Chau Jehová ñi femal, llicanon mu amui ñi hueichayal.

 Jonatán, ¿chumngechi pengeli ñi fütra maneluucülen Chau Dios mu? Epu rume dungu meu. Quiñe dungu, rume afmatulei Chau Jehová ñi nehuen mu. Jonatán quimniefui Chau Jehová, tati Com Nehuen Nielu, duamnielai pu huentru ñi nehuen ñi femal quisu ñi ayüqueel. Femngechi rume, Chau Jehová müna ayühueleyu cümelcayafiel tañi pu poyequeteu nor piuque mu (2 Crónicas 16:9). Epu dungu, petu ñi femnon quiñe dungu, Jonatán eluucülei Jehová ñi pengelaeteu chem chumal. Famülque mu üngümniequelaiñ Jehová taiñ pengelaeteu afmatufalchi dungu taiñ quimal chem chumal. Huelu nieiñ ta Biblia taiñ quimal chem ñi ayüqueel ta Jehová (2 Timoteo 3:16, 17). ¿Quintuqueiñ Biblia ñi ngülam petu taiñ dullinon chem taiñ femal? Femngechi femliyiñ, pengelaiñ taiñ doi falintuquefiel Jehová tañi ayüqueel, chumngechi tañi femquefel Jonatán.

 Feula ti epu huentru, Jonatán ca tati huentru yenielu ti escudo, matumatu huinolpürapuingu tañi puhual engu cheu ñi mülen pu Filistea che. Fei engün ngüneduamfingün ñi püralepan epu che tañi hueichayaeteu. Feimu huercüfingün pu hueichafe tañi chaftumeafiel tüfachi epu huentru. Doi ñi fentren-ngefel engün ca alüpüraleingün, femngechi mu pürüm langümngeafui ti epu huentru. Huelu Jonatán hune amulei ñi quehuaquefiel pu Filistea che. Tañi hueichafe yenielu ti escudo inalei ca langümyefi engün. Pichintu müten amuleingu, fei langümfingu 20 caiñe. Huelu feica müten no, Jehová ca dungu femi. Biblia feipi: “Com pu hueichafe mülelu cheu ñi mülen tolto ruca contueyu llican dungu. Cafei pu hueichafe mülelu fütra lil mu ca pu hueichafe amulu ñi hueichameafiel pu Israel che com llicaleingün. Fei ti mapu nüyüi ca Chau Ngünechen elufi pu Filistea che ñi rume llicaleal” (1 Samuel 14:15).

Jonatán quehuatufi quiñe fütra troquiñ hueichafe, fei tañi pu caiñe. Compañeteu quiñe huentru müten.

 Petu ñi camapulen, Saúl ca tañi pu hueichafe ngüneduamingün ñi rume llicalen ca ñi pofolcaucülen com pu Filistea che. ¡Hueluquentu langümuhuingün! (1 Samuel 14:16, 20). Feimu pu Israel che nehuentucuhuingün ca amuingün ñi hueichayafiel. ¿Nüñmapelafuingün pu lachi Filistea che ñi hueichahue tañi hueichayal? Feichi antü mu hueutripaingün Jehová ñi quellun mu. Fei rumel felecaquei tañi femquen. Feimu maneluuliyiñ Chau Jehová mu chumngechi ñi femün Jonatán ca tati yenielu ti escudo, rumel hueutripayaiñ (Malaquías 3:6; Romanos 10:11).

“Com tañi femün ta fachantü, Chau Ngünechen quellueyu”

 Jonatán quimniefui Jehová tañi cümelcan mu müten hueutripai ti hueichan. Huelu Saúl femngechi raquiduamlai, fente huelulcaulu am Jehová mu. Quiñe rupa Saúl femi quiñe dungu ñi femnoafel. Samuel, Jehová tañi dullielchi huerquen ca quiñe Leví che, mülefui ñi hulal quiñe chalintucun, huelu Saúl hunelcahui, chalintuculelfi quiñe culliñ ta Jehová huelu femürquenoafulu. Aculu Samuel, feipifi ta Saúl tañi inanofiel mu tañi feipingeel alüñmalayai tañi ngünenieal. Fei hula huercülu tañi pu hueichafe ñi hueichayal, Saúl feipifi engün tañi femnoal tüfachi dungu: “¡Tati huentru ile petu ñi nagantünon, malisiangeai. Hune castigayafiñ tañi pu caiñe!” (1 Samuel 13:10-14; 14:24).

 Saúl ñi feipin quimfali ñi huesa raquiduamcületun. Cuifi mu Saúl ñom chengefui ca hueniyequefui ta Chau Dios, huelu feula ¿quisutu duamuuquepei mai ca diñmafengepetui mai? Jehová feipilaeyu tañi femngechi huercüafiel tañi pu hueichafe nehuen piuquengelu ca cüdaufengelu. Huelu Saúl feipi ca dungu: “Hune castigayafiñ tañi pu caiñe”. ¿Iñche tañi hueichan pipei mai?, ¿ngoimanentupei mai doi falin-ngen Jehová ñi nor dungu? Saúl, ¿doi falintupelafui quisu tañi püramyehual, huehual ca cutrancayafiel tañi pu caiñe?

 Jonatán quimlafui tañi chau ñi feipicünufiel tañi pu hueichafe. Cansalelu tañi hueichan mu, colmena mu tucui ñi retrü. Fei ifi ti miel, femngechi nehuencontui. Quiñe hueichafe feipieyu Saúl ñi feipicünuel ñi inoal chem no rume. Jonatán huiñoldungui: “Tañi chau rume huesalcafi ti pu che. Ngüneduamaimün, iñche cümecümetufilu pichin miel müten, nehuencontun. Fachantü pu hueichafe ifule chem ñi huehuel tañi pu caiñe, ¡raquiduamaimün chem rupayafui! Doi fentren Filistea che langümafuingün” (1 Samuel 14:25-30). Cümei tañi feipin Jonatán. Fei ta quiñe manelfal fotüm, huelu rumel femquelai com ñi feipin ca ñi femün tañi chau. Tañi cüme femün mu, caquelu che doi yamürpueyu.

 Saúl quimlu Jonatán ñi feyentunofiel ñi feipin, ngüneduamlai ñi huelulcaucülen. Fei, ¿chumngelu am feyentungelan? pi tañi raquiduam. “Fei iñche tañi fotüm mülei ñi layal” pi Saúl. Jonatán chem pilai rume, llellipulafi ñi cutranpiuqueyeaeteu. Quiñepülecünui tañi cümelcaleal, fei cüme feipicünui: “¡Tüfa mu mülen! ¡Eluucülen tañi layal!”. Huelu Saúl tañi pu hueichafe feipieyu: “¿Mülei ñi layal Jonatán, tati huentru elufilu pu Israel che ñi hueutripayal? ¡Femlai llemai! Taiñ rumel mongelechi Chau Jehová ñi üi mu, feipicünuhuayiñ, femngelayai ta Jonatán chem huesa dungu no rume. Com tañi femün ta fachantü, Chau Ngünechen quellueyu”. Fei, ¿chumi ta Saúl? Fei ca raquiduamtui. Biblia feipilei: “Femngechi pu soltau montulfingün ta Jonatán, fei lalai” (1 Samuel 14:43-45).

Jonatán feipi: “¡Tüfa mu mülen! ¡Eluucülen tañi layal!”.

 Jonatán quintuquefui caquelu che ñi cümelcaleal, nehuen piuquengefui ca cüdaufe huentrungefui, feimu cüme dunguyengefui. Fente tañi cüme chengen montuli tañi mongen. Feimu fill antü raquiduamaiñ taiñ cüme chengerpual. Tati Biblia feipi quiñe cüme üi rume falintufali (Eclesiastés 7:1). Cüme chengeliyiñ Chau Jehová ñi adquiñ mu, caquelu che cüme dunguai iñchiñ mu, Jonatán reque.

Ngünenieyu tañi huesa raquiduam

 Huelulcaufulu rume Saúl, Jonatán fentecünulai compañafiel tañi chau ñi hueichayal. ¿Huesa duampelai Jonatán pefilu tañi chau doi mallmaulu ca feyentunofilu ta Chau Dios? Saúl re huesa dungu femürpui ca Jonatán pepi chumlai rume ñi quelluafiel tañi chau.

 Doi huesalcalerpui ñi dungu Jehová huercüfilu ta Saúl ñi hueichayafiel pu Amalec che. Tüfachi pu che rume huesaque chengefui. Feimu Moisés tañi antü mu, Jehová feipicünui ñi apümcangeal pu Amalec che (Éxodo 17:14). Feichi mu, Saúl huercüngei ñi langümafiel ti lonco ülmen Agag ca com tañi pu culliñ. Saúl huehui tüfachi hueichan. ¿Jonatán llicanon mu quelluconcülepelai tañi chau ñi hueichayal? Huelu Saúl inalafi Chau Jehová tañi feipin, langümlafi tati lonco ülmen Agag ca montulmafi tati doi cümeque culliñ ca falinque chemcün quisungealu. Feimu Jehová rume illcui Saúl tañi femün mu, fei huercüfi tañi huerquen Samuel ñi feipiafiel ta Saúl: “Eimi famentufimi Chau Jehová ñi feipin, feimu Chau Dios ca famentueimu, fei lonco ülmen-ngehuelayaimi” pieyu (1 Samuel 15:2, 3, 9, 10, 23).

 Pichin antü rupalu, Jehová müntuñmatufi tañi nehuen ta Saúl, feula quelluhuelafi. Feimu Saúl nehuen-ngehuelai, illcuyahui, rume llicalei, contunieyu re huesaque raquiduam (1 Samuel 16:14; 18:10-12). ¿Müna hueñancüpelaeyu Jonatán ñi pefiel mu tañi chau cuifi quiñe cüme huentrungefel? Femfulu rume tañi chau, Jonatán püntütripalai ta Jehová mu. Quisucünulafi ta Saúl ca quiñeque mu cüme ngülamtufi com tañi piuque mu. Huelu Jonatán doi falintufi poyeafiel tañi Chau Ngünechen Jehová, tañi caletunoal (1 Samuel 19:4, 5).

 Quiñe hueni cam quiñe pariente püntüluulu Jehová mu, rume cutrantupiuquequeiñ. Femngechi ruparumefulmi Jonatán reque, ti salmista ñi feipin yafültucuaimu: “Tañi chau ca ñuque quisucünuelimeu, Jehová ta quisucünulayaeneu” (Salmo 27:10). Chau Jehová turpu quisucünulaiñmu. Quiñe che huesa duameleliyiñmu, acordayaiñ Jehová tati doi cüme chauyefiyiñ, fei cuñiutucunieaiñmu.

 Jonatán, ¿raquiduamcülepelai Jehová ñi müntuñmatuafiel Saúl ñi lonco ülmencülen? ¿Chem raquiduamcülefui chi Jonatán? ¿Raquiduampefui mai quisu chumngechi ñi lonco ülmencüleal? Loncolefule, ¿manelfal lonco ülmen-ngepeafui mai ca inanieafui Chau Jehová ñi feipin?, ¿chumngechi cüme elcünutuafui tañi chau ñi huelulcahun? Quimlaiñ, rupanolu cai feichi dungu. Jonatán turpu lonco ülmen-ngerpulai. Feimu Jehová, ¿quisucünufi ta tüfachi manelfal huentru Jonatán piafuiñ? Femlai, doi mai Jehová pünefi Jonatán ñi nütram Biblia mu, femngechi elcünui cüme inayentufal dungu fente ñi cüme hueningen mu. Feichi dungu mu, nütramcayaiñ cüpalechi troquiñ mu.