Yaa mi ní ɔ nɔ

Yaa e mi ní ɔ mi

Zu buɛ ɔ nɛ Belshazar biɛ ngɛ nɔ ɔ

Anɛ O Le Lo?

Anɛ O Le Lo?

Ngɛ mɛni blɔ nɔ nɛ blema níhi nɛ a tsua si nɛ a na a yeɔ he odase kaa Belshazar hi si hyɛ ngɛ Babilon?

NGƐ jehahi babauu nɛ be ɔ mi ɔ, nihi nɛ a tuɔ munyu kɛ siɔ Baiblo ɔ he we yi kaa Matsɛ Belshazar nɛ Daniel womi ɔ tu e he munyu ɔ hi si hyɛ. (Dan. 5:1) A de jã ejakaa nihi nɛ a tsuaa si kɛ hlaa blema níhi ɔ nɛ́ odase ko nɛ tsɔɔ kaa Matsɛ Belshazar ji nɔ ko nɛ e hi si niinɛ. Se anɔkuale ɔ ba je kpo ngɛ jeha 1854 ɔ mi. Mɛni lɛ ba?

Ngɛ jamɛ a jeha a mi ɔ, J. G. Taylor nɛ e ji Britain no nɛ e tsuaa si kɛ hlaa blema níhi ɔ ya na blema ní komɛ nɛ a hɛ mi kpata ngɛ blema ma nɛ ji Ur mi. Mwɔnɛ ɔ, Ur ma a nɛ a le lɛ kaa southern Iraq ɔ nɛ. J. G. Taylor na zu buɛhi fuu ngɛ mɔ ngua ko mi. Zu buɛ nɛ ɔmɛ a kami maa pee intsisi eywiɛ, nɛ a kɛ blema ní ngmami okadihi lɛ ngma ní ngɛ a he. Nɔ́ nɛ a ngma ngɛ zu buɛ kake ko he ji sɔlemi ko nɛ tsɔɔ kaa Babilon matsɛ Nabonidus kɛ e bitɛte Belshazar a yi nɛ ná wami. Nihi nɛ a tuɔ munyu kɛ siɔ Baiblo ɔ po he munyu nɛ ɔ ye nɛ a tsɔɔ kaa, e ji odase nɛ tsɔɔ kaa Belshazar hi si hyɛ.

Baiblo ɔ bɔ he amaniɛ momo kaa Belshazar hi si hyɛ, se pi lɔ ɔ pɛ, Baiblo ɔ tsɔɔ hu kaa e ji matsɛ. Se nihi nɛ a tuɔ munyu kɛ siɔ Baiblo ɔ he we munyu nɛ ɔ yi. Kaa nɔ hyɛmi nɔ́ ɔ, maa pee jeha 1875 ɔ mi ɔ, je mi si kpalɔ ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke William Talbot ɔ ngma ke, ni komɛ tsɔɔ kaa “Bel-sar-ussur [Belshazar] piɛɛ e tsɛ Nabonidus he kɛ ye matsɛ. Se odase ko be nɛ tsɔɔ kaa munyu nɛ ɔ ji anɔkuale.”

Se anɔkuale ɔ ba je kpo. Ní ngmamihi nɛ ngɛ buɛ ɔ he ɔ yeɔ odase kaa Belshazar tsɛ nɛ ji Matsɛ Nabonidus je Babilon ma a mi jeha bɔɔ ko. Mɛni lɛ ya nɔ? Encyclopaedia Britannica de ke: “Loko Nabonidus maa je ma a mi ɔ, e ngɔ matsɛ sɛ ɔ kɛ e ta buli ɔmɛ hiɛhiɛɛ kɛ wo Belshazar dɛ.” Enɛ ɔ he ɔ, ke wa ma de ɔ, Belshazar piɛɛ e tsɛ ɔ he kɛ ye matsɛ ngɛ Babilon. Enɛ ɔ ha nɛ ní lelɔ ko nɛ a tsɛɛ lɛ ke Alan Millard nɛ e tsuaa si kɛ hlaa blema níhi ɔ tsɔɔ kaa e da blɔ kaa “Baiblo womi nɛ ji Daniel ɔ tsɛ Belshazar ke ‘matsɛ.’”

Ngɛ Mawu we bi a blɔ fa mi ɔ, odase nɛ maa nɔ mi kaa Daniel womi ɔ mi munyu ɔmɛ ji anɔkuale ɔ ngɛ Baiblo ɔ nitsɛ mi.​—2 Tim. 3:16.